Tjerkwerd

Rijke historie Het dorp Tjerkwerd heeft een lange en rijke historie, o.a. een gevolg van het feit dat hier adellijke families hebben gewoond. Nog ouder dan 'Kercwerth' is waarschijnlijk Eemswoude, dat nu een 'útbuorrentsje' van Tjerkwerd is. Al in 855 wordt het als 'Imiswalde' genoemd in een schenking van ene Folker aan het klooster Werden. De kerk van Tjerkwerd is waarschijnlijk al omstreeks 1200 gebouwd, maar van deze ouderdom is weinig meer zichtbaar. Een toren was er aanvankelijk niet, wel een soort koepeltje. In 1830 kwam er een nieuwe koepel op de kerk. De klok hing in een klokkenstoel. In 1888 is de kerk met kleine rode baksteen rondom gemetseld en toen kreeg zij ook een 'echte' toren. Interieur Een kleine greep uit het rijke interieur: De eikenhouten preekstoel is een echte bezienswaardigheid: Jacobs droom, het offer van Abraham en een beeltenis van de balk en de splinter. Dit paneel bevindt zich aan de kant van de ouderlingen, tot hunner 'lering en vermaan'. Het beroemde Van Dam orgel stamt uit 1851. Daarnaast zijn er nog de herenbanken en een opvallend grafmonument van Valerius van Camminga en zijn vrouw Rixt van Donia en hun zoon en dochter. In de jaren 1989 en 1994 hebben grote restauraties veel van de oude 'sfeer', die deze kerk uitstraalt, voor de komende generaties bewaart. Roerige tijd Na de Reformatie vormde Tjerkwerd vanaf 1617 samen met Dedgum één gemeente. Wat de predikanten betreft zijn enige bijzonderheden het vermelden waard: Ds. Jacob Ekema heeft de gemeente Tjerkwerd-Dedgum maar liefst 60 jaar (1685-1745) gediend, Ds. J. van Rijs heeft als eerste 'rechtzinnige' predikant sinds de roerige 19e eeuw 36 jaar (1897-1933) in dezelfde gemeente gestaan. In 1892 kreeg Tjerkwerd ook een 'lytse tsjerke'. Een aantal leden van de Hervormde gemeente werden 'gegrepen' door de Doleantie (1886). In Oudega (W) werd in de pastorie van Ds. de Roos de Gereformeerde kerk van Tjerkwerd opgericht. De erediensten werden aanvankelijk in een schuur gehouden, later in een woonhuis en nog wat later, in 1892, werd er een kleine kerk gebouwd. In 1957 kreeg  Gereformeerd Tjerkwerd in combinatie met Exmorra en Allingawier een eigen dominee.